Hep duymuşuzdur bir sanat kelimesini yok sanat kimin içindir, kimin için değildir, sanat nedir, niyedir, dışa vurum mudur, içe dönüm müdür, sevindirmeli mi, düşündürmeli mi, gıdıklamalı mı…
Aklımızda milyon soruyla bırakılmış, üstüne kitaplar okumuş, yetmemiş belki benim gibi gidip sanat tarihi bölüm olarak seçilmiş, okunmuş, kafalar daha da karışmıştır.
Gelin, neymiş bu sanat, ne değilmiş kelime anlamıyla ilerleyelim:
TDK’ye göre sanat bir kaç anlama ayrılıyor:
- “Bir duygu, tasarı, güzellik vb.nin anlatımında kullanılan yöntemlerin tamamı veya bu anlatım sonucunda ortaya çıkan üstün yaratıcılık”
- “Belli bir uygarlığın veya topluluğun anlayış ve zevk ölçülerine uygun olarak yaratılmış anlatım.”
- “Bir şey yapmada gösterilen ustalık”
Sanat kelimesi dilimize Arapça’dan geçmiştir ve “imalat, işçilik, ustalık” anlamlarına gelen ‘sana’ kökünden türemiştir.
Elbert Hubbart‘a göre “Sanat; bir şey değildir, bir yoldur.”
Araştırdığımızda karşımıza daha felsefi yaklaşımlar çıkmaktadır ve görürüz ki sanat üzerine olan fikirler sürekli değişmiş, yeni tanımlamalar gelmiştir.
En yaygın olanı da edebiyat, resim, müzik, tiyatro, heykel, mimari ve sinema alt kollarından oluştuğudur diyebiliriz.
Bu kadar kapsamlı bir kavramın tarihi de bir o kadar geriye gitmektedir.
Sanat Tarihi Nedir?
Sanat tarihiyle ilgili en genel olarak “Sanatın tarihsel evrimini inceleyen bilim dalıdır” diyebiliriz.
Sanat tanımlamasının sürekli değiştiğinden bahsetmiştik, sanat tarihi bu değişimleri de sistemsel bir şekilde inceler.
Sırf size “Hmm… bu MÖ 1500’lerden kalma harika bir eser.” demez de o eser o yıllarda nasıl yapılmış, ne malzeme kullanılmış, neden yapılmış, ne anlatmak istemiş, hangi toplumdaymış, özellikleri nelermiş anlatmaya, açıklamaya çalışır.
Lakin gelin görün ki arkeolojide kullanılan metotlar dışında bir yöntemi yoktur.
Soyut üzerine çalışır. İnsanın duygu/düşüncesinden yola çıkarak yarattıklarını yorumlama üzerinedir diyebiliriz bu yüzden de diğer bilim dallarından ayrılır.
Arkeoloji, sosyoloji, psikoloji, tarih, coğrafya, felsefe yardım aldığı bilim dallarından bazılarıdır.
Bu tanımlamaların hepsi, burada yazanlar en yalın ve çiğ anlatımlardır. Sanat tarihi ve sanat birkaç satır ve paragrafla tam olarak anlaşılabilecek değildir fikrimce.
Üzerine okunmalı, araştırılmalı, incelenmelidir.
Bu yazımızda genel hatlarıyla bir fikir oluşturulması amaçlanmıştır.
Diğer yazılarımızda da sanat ve sanat tarihinin farklı noktalarından tadımlık lokmalıklar paylaşıyor olacağım.
Sanatla kalın
Bir yanıt yazın